VPRO Tegenlicht

Tegenlicht is het informatieve programma van de VPRO waarin nieuwe ideeën en trends worden onderzocht binnen de wereld van politiek, economie, sociologie en wetenschap

Onze beschaving draait tegenwoordig op steeds hogere toeren een tijd in van een ziekelijk korte aandachtsspanne. Deze trend zien we in de steeds snellere veranderingen in technologie, het korte termijn perspectief van het flitskapitalisme, de verkiezingskoorts die onze democratie gevangen houdt en hoe we zelf voortdurend afgeleid worden door het gevoel iets te missen en de noodzaak van multitasking. Het lijkt soms wel alsof we sinds de mythische drempel van het jaar 2000 gestopt zijn om ons de verre toekomst in te beelden. Dat staat op gespannen voet met de overlevering van eeuwenlang opgebouwde en verzamelde kennis: van het verleden naar ons, maar vooral ook naar volgende generaties. Net als elders worden in Nederland steeds meer bibliotheken gesloten en collecties ontmanteld. Recent bijvoorbeeld moest de bibliotheek van het wereldwijd geroemde Tropeninstituut zijn deuren sluiten. Tegenlicht volgde hoe een groot deel van de collectie werd verscheept naar haar nieuwe onderkomen in Egypte. Daar is de beroemde Bibliotheek van Alexandrië uit haar as herrezen, klaar om opnieuw het epicentrum van kennis te worden voor het volgende Informatietijdperk. En we gingen kijken bij het Internet Archive in San Francisco. Opvallend genoeg vinden we juist daar, in het Californië van Silicon Valley, bevlogen mensen die zich toeleggen op lange termijn denken. Op een verlaten defensieterrein wordt er hard gesleuteld aan de enige machine waarmee NASA-banden met gegevens van een historische maanreis nog bekeken kunnen worden. Rondom het epicentrum van alle snelle omwentelingen in de digitale wereld realiseert men zich namelijk ook bij uitstek de gevaren van een 'Digital Dark Age' (dat is niet alleen een doemscenario voor de toekomst: ook nu al is veel kennis niet meer toegankelijk omdat het in verouderde formats of op verouderde dragers is opgeslagen). De Long Now Foundation tenslotte, geeft ons een nieuwe mythe om weer na te kunnen denken over onze verantwoordelijkheid voor generaties 10.000 jaar na ons.

Bron: VPRO

Meer Afleveringen van VPRO Tegenlicht

Nederland 2

VPRO Tegenlicht

In een tijd waarin de depressiecijfers stijgen, groeit de behoefte aan nieuwe verhalen die weer betekenis geven en het gevoel van verbondenheid bevorderen. Een duik in die zoektocht met Nederlanders van verschillende generaties ... 

Nederland 2

VPRO Tegenlicht

Nu de roep om duurzaamheid en het behoud van onze planeet steeds luider wordt, staan we voor een cruciale uitdaging: hoe repareren we onze kapotte consumptiemaatschappij? Een duik in deze prangende kwestie met fanatieke burgers ... 

Nederland 2

VPRO Tegenlicht

Doet complexiteit ons de das om? Is Nederland onbestuurbaar aan het worden? Noem een overheidsdossier en het zit muurvast. Waar de meeste vingers wijzen naar de politiek, wordt de echte reden niet vaak genoemd: we hebben het al ... 

Nederland 2

VPRO Tegenlicht

Wat gaat er schuil achter de glanzende belofte van Artificial Intelligence? AI blijkt geen goddelijke machine, maar een industrie die bloed, zweet en metalen kost. Een systeem van extractie en uitbuiting op industriële schaal, ... 

Nederland 2

VPRO Tegenlicht

Hoe kan Europa eruit zien als we migratie niet als probleem maar als oplossing zien? Zoektocht naar een nieuw narratief over migratie. In verschillende steden door Europa ontspruiten initiatieven van een jonge, gemixte generati ... 

Nederland 2

VPRO Tegenlicht

Een verkenning van de nieuwste wetenschappelijke ontdekkingen over het innerlijke leven en gedrag van dieren. Zal meer kennis van dieren, planten en watermassa's ook maken dat we er beter voor gaan zorgen? Wetenschappers prober ... 

Nederland 2

VPRO Tegenlicht

De Oekraïne-oorlog is z'n tweede jaar ingegaan. Wat doet die oorlog met de Baltische Staten? De Oekraïense president Zelensky meent dat zij als volgende aan de beurt zijn. Hoe is de stemming in grensland Estland? Dat land wor ... 

Nederland 2

VPRO Tegenlicht

Overal in de samenleving duiken initiatieven op van mensen op zoek naar manieren om ons land van energie te blijven voorzien. Burgers, ondernemers en collectieven strijden voor democratisering van de energietransitie. Hoe zou e ...